Krolse kat en seksueel gedrag

Een krolse kat is vaak al snel te herkennen. Seksueel gedrag begint in de puberteit wanneer bij poezen de eierstokken eitjes en bij katers zaadcellen gaan produceren. Ook zullen poezen en katers sekshormonen gaan afscheiden. Bij katten begint de puberteit tussen de 3e en 18e maand, afhankelijk van het ras, jaargetijde en wat ze eten. Poezen worden meestal volwassen tussen de 3 en 9 maanden. Katers als ze 7 tot 12 maanden oud zijn.

De paartijd

Poezen doorlopen gewoonlijk gedurende een gedeelte van het jaar verschillende cycli waarin ze seksueel actief zijn. Meestal is dit van het eind van de winter tot vroeg in de lente en weer van laat in de lente tot vroeg in de zomer. Iedere cyclus duurt gemiddeld drie weken en bestaat uit twee fasen:

• In de eerste fase van ongeveer 10 dagen (4 tot 6 dagen als de poes gepaard heeft en een eisprong heeft) worden er vrouwelijke sekshormonen door de eierstokken geproduceerd, en is het vrouwtje seksueel aantrekkelijk voor katers.
• Gedurende de tweede fase, de rustfase waarin de poes tijdelijk onvruchtbaar is, bereidt het lichaam zich voor op de voortplantingscyclus. In warme landen kan de eerste fase vroeger in het jaar vallen en kan dan gevolgd worden door drie cycli i.p.v. één. Bovendien kan de hoeveelheid daglicht het voortplantingsproces beïnvloeden. Katten die binnen bij kunstlicht leven kunnen namelijk in ieder jaargetijde seksueel actief worden.

Katers maken in het voorjaar een ‘bronsttijd’ door waarna de seksuele activiteit weer daalt tot in de herfst. Het is echter niet bekend of bij katers wél een jaarlijkse, door daglicht gereguleerde seksuele cyclus bestaat of dat het eenvoudig zo is dat hun seksuele activiteit aanwakkert dan wel afneemt als er krolse poezen in de buurt zijn.

Krolse kat

Een krolse kat gaat zich totaal anders gedragen, want meestal loopt ze dan rusteloos rond, verliest haar eetlust en plast ze vaker dan normaal. Voortdurend laat ze een ééntonige roep horen, soms urenlang. Ook katten die binnenshuis leven gaan voor het raam zitten en laten daar hun gevoelens de vrije loop.

Verschillende lichaamshoudingen zijn voor deze periode karakteristiek. De krolse kat wordt bijzonder aanhankelijk, strijkt voortdurend langs voorwerpen en mensen en rolt over de grond onder klagelijk gemiauw. Bij iedere lichte aanraking op de rug neemt ze een hurkhouding aan. Aai je haar vervolgens vlak boven de staart dan versterkt deze paarhouding nog. Poezen die dit soort gedrag vertonen, zullen daardoor ongetwijfeld alle katers uit de buurt aantrekken. Dit komt namelijk door een combinatie van urinegeur, afscheiding uit de vagina en de geluiden die ze produceert. Katers op het liefdespad daarentegen beantwoorden de kreten van de krolse poes en vergroten haar staat van opwinding door hun aanwezigheid, hun geurmerken en de rondgespoten urine.

Als er meerdere katers in de buurt zijn, dan is een krolse poes zeker niet eenkennig. Gedurende deze periode zullen rivalen elkaar vaak bevechten, voorzien van een hoop gekrijs. Maar de winnaar wordt niet altijd door de poes erkend. Een krolse poes kan vele malen paren, soms wel tien keer per uur en gaat meestal door tot de kater uitgeput raakt. Soms volgen er nog meerdere katers.

De paring

Katten die elkaar niet kennen of op onbekend terrein zijn, kunnen elkaar urenlang het hof maken voordat ze overgaan tot de echte geslachtsdaad.

Bij het voorstellen is het belangrijk dat de kater de welwillendheid van de poes juist inschat. Want doet hij dit niet, dan loopt hij grote kans dat zij hem aanvalt. Dit wil wel eens voorkomen bij onervaren katers.

Eerst ruikt de kater aan de geslachtsdelen van de poes en reageert hij met ‘flemen‘ (zie afb.). De kat opent dan zijn bek om de geur op te vangen.

Vervolgens grijpt hij de poes in haar nekvel zodat ze stil blijft liggen. De geslachtdaad zelf duurt hoogstens 10 seconden. De kater stoot een paar keer heftig met zijn achterlijf waardoor zijn zaad wordt uitgestort.

Als dat gebeurt geeft de poes een doordringende schreeuw. Men vermoedt dat dit komt door de bijzondere vorm en functie van de penis, die aan de top een aantal stekeltjes heeft. Deze prikkelen de vagina van het vrouwtje en door de pijn wordt haar vruchtbaarheid vergroot.

Na de paring laat de poes zich meestal spinnend over de grond rollen. Maar het kan ook gebeuren dat ze vinnig uithaalt naar het mannetje.

Of de poes zwanger raakt of niet, de krolsheid zal toch aanzienlijk korter duren dan bij een poes die niet kan paren.

Castratie en sterilisatie

Bij een castratie of sterilisatie is het meestal de bedoeling het dier onvruchtbaar te maken. Maar veel eigenaren laten de operatie uitvoeren om van vervelende bijverschijnselen af te zijn, zoals ‘sproeien’ van katers en het ‘roepen’ van poezen.

De leeftijd waarop castratie plaatsvindt is bepalend voor het gedrag van de kater. Hoe jonger het dier meestal is, hoe sterker de onderdrukking van seksueel gedrag. Een volwassen, seksueel ervaren kater zal bijvoorbeeld maanden na de ingreep nog steeds paren (er vindt dan geen bevruchting plaats), zijn territorium afbakenen en vechten met andere mannetjes. Bij jonge mannetjes die in de puberteit of nog vroeger gecastreerd zijn, zullen deze eigenschappen nooit tot ontwikkeling komen.

Sterilisatie van poezen heeft nauwelijks enige merkbare veranderingen tot gevolg. Gesteriliseerde poezen gedragen zich meestal als onbehandelde poezen in de tijd dat ze niet krols zijn.

De voordelen

Er zijn meer voordelen dan nadelen, als je besluit je dier te laten castreren of steriliseren. Gecastreerde katers zijn vaak prettiger in de omgang, worden vaak aanhankelijker en zijn meer aan huis gebonden. Ook worden zij vaak ouder, omdat paringsdrang en vechten met rivaliserende katten veel stress met zich meebrengt. Daarentegen is het een nadeel dat gecastreerde katers sneller overgewicht krijgen. Immers, alle ‘stress’ van het moeten paren valt weg. Hoewel het gemakkelijk in de gaten gehouden kan worden door de kat regelmatig te wegen en de hoeveelheid voer daarop aan te passen, kun je bijvoorbeeld ook geleidelijk naar een aangepast voer voor gecastreerde cq. gesteriliseerde katten overschakelen.

Gesteriliseerde poezen trekken geen katers meer aan, dus geen ongewenste nestjes meer en daarbij heeft een gesteriliseerde poes minder kans op tumoren.