Nierfalen bij de kat

Als je dit stukje leest heb je waarschijnlijk van je dierenarts gehoord dat je kat een nierprobleem heeft. Het is niet makkelijk om zo’n bericht te krijgen, of het nu om een jonge of oude kat gaat. Ondanks dat het meestal om een progressieve, en dus vaak dodelijke ziekte gaat, zijn er dingen die je kan doen om je kat een nog zo mooi mogelijk leven te geven.

Hieronder staan tips en informatie over het zo lang mogelijk behouden van de kwaliteit van het leven van je kat. Maar eerst is het belangrijk om te weten welke functies de nieren hebben en wat voor soorten nierfalen bestaan en wat de symptomen zijn bij nierfalen.

Nierfuncties

De nieren hebben vier belangrijke functies, deze zijn:

1. Filteren van afvalstoffen uit het lichaam.
2. Reguleren van de elektrolyten kalium, calcium, fosfor en natrium.
3. Produceren van erythropoïetine, wat belangrijk is voor het produceren van rode bloedcellen.
4. Produceren van renine, een enzym dat de bloeddruk controleert.

Tekenen van nierfalen

Een van de belangrijkste aanwijzingen dat je kat een nieraandoening heeft, is wanneer hij meer drinkt. Andere veel voorkomende symptomen zijn: meer dorst en meer plassen; als je een binnenkat hebt zie je dat de plassen groter zijn.

Algemene symptomen

De algemene symptomen van een kat met nierproblemen zijn:

• weinig eetlust
• gewichtsverlies
• doffe vacht
• slechte adem
• braken en diarree
• zweertjes in de bek
• minder energie en meer slapen
• depressie en sloomheid

Waarom drinkt de kat meer?

Je kat zal meer plassen, omdat de nieren het vocht niet meer goed kunnen vasthouden. Doordat je kat veel plast, moet hij dit compenseren door meer te drinken.

Als je kat te weinig drinkt dan worden de symptomen erger. Het ureumgehalte in het bloed stijgt, waardoor je kat misselijk en sloom wordt. Door de misselijkheid zal je kat dan overgeven, waardoor hij verder uitdroogt. Het is belangrijk dat je dan zo snel mogelijk naar de dierenarts gaat, omdat de kans groot is dat je kat anders snel overlijdt.

Hoe wordt nierfalen vastgesteld?

De symptomen van nierfalen komen ook bij andere aandoeningen voor, daarom zal de dierenarts onderzoek moeten doen om erachter te komen of het om nierfalen gaat. De volgende onderzoeken kunnen gedaan worden, afhankelijk van de toestand van je kat:

• Bloedonderzoek
  Dit kan aantonen of er teveel giftige afvalstoffen in het bloed zitten (ureum en creatinine). Deze afvalstoffen worden normaal gesproken door de nieren uitgescheiden.
• Urineonderzoek
  Het urineonderzoek kan aantonen of er teveel eiwit in de urine zit, of het te sterk verdund is en het kan aantonen of er een infectie aanwezig is. Om te kijken of er sprake is van een infectie kan het beste een blaaspunctie worden gedaan.
• Röntgenonderzoek
  Een röntgenonderzoek of echoscopie kan helpen bij het vaststellen van de diagnose.

Vlnr: Acuut nierfalen, normale nier, chronisch nierfalen

Acuut nierfalen

Bij acuut nierfalen neemt de nierfunctie plotseling af, dit kan komen doordat er te weinig bloed naar de nieren gaat, of doordat de urine de blaas niet kan verlaten, door bijvoorbeeld een gruis in de urineafvoerbuis. Ook vergiftiging kan tot acuut nierfalen leiden, bijvoorbeeld door het kauwen op een giftige plant. Bij acuut nierfalen is de kans dat de nieren zich herstellen het grootst.

Chronisch nierfalen

Bij chronisch nierfalen neemt de nierfunctie langzaam af. Aangezien de nieren een grote overcapaciteit hebben, wordt het nierfalen meestal pas opgemerkt wanneer meer dan 70% van de nierfunctie is uitgevallen. De kat is dan meestal lusteloos, vermagerd, drinkt en plast veel, krijgt een slechte vacht, et cetera. In de meeste gevallen is het dan al te laat. Toch zijn er verhalen bekend van katten die nog enkele jaren leefden met redelijk hoge nierwaarden, dus er is geen reden om de moed gelijk op te geven.

Jonge of oude kat

Heb je een jonge kat met nierfalen, dan is er meestal een achterliggende oorzaak. Misschien heeft je kat een blaas- of nierbekkenontsteking, maar het kan ook zijn dat hij een aangeboren nierafwijking heeft. Als je weet wat de achterliggende oorzaak is dan kan hier mogelijk een behandeling voor worden gevonden. Zo wordt er in het geval van nierbekkenontsteking antibiotica gegeven. Na een kweek wordt bepaald welk antibioticum het beste kan worden gebruikt.

Nierproblemen zijn een veelvoorkomend probleem onder oudere katten. Het is daarom verstandig om je kat jaarlijks te laten testen vanaf een leeftijd van acht jaar.

Rassen

Bij bepaalde rassen is een grotere kans op nierfalen. Deze rassen zijn: Abessijn, Balinees, Heilige Birmaan, Maine Coon, Russisch Blauw en de Siamees. Let bij deze rassen dus extra goed op gedragsveranderingen zoals lusteloosheid, meer drinken, grotere plassen, en een slechte vacht. Bij deze rassen wordt aangeraden jaarlijks de nieren te testen vanaf de leeftijd van zeven jaar.

Nierwaarden

De twee nierwaarden waarnaar wordt gekeken bij nierfalen zijn creatinine en ureum. Deze twee stoffen geven de nierfunctie aan, hoe meer stoffen er in het bloed zitten, des te lager de nierfunctie. Doordat de ‘filtertjes’ in de nieren zijn aangetast worden deze gifstoffen onvoldoende uit het bloed gehaald, waardoor deze gifstoffen in het lichaam blijven circuleren. Deze stoffen zorgen er ook voor dat je kat zich niet lekker voelt; hij is misselijk en wil daarom niet eten en/of drinken, hij moet overgeven en voelt zich lusteloos.

“Treat the cat, not the numbers”

Bij hele hoge nierwaarden wordt niet altijd hetzelfde geadviseerd door dierenartsen. Soms wordt aangeraden om de kat gelijk in te laten slapen. Andere dierenartsen gaan verder en geven medicijnen en een nierdieet mee, en zij willen misschien een echo laten maken van de nieren. Belangrijk hierin is het gedrag van je kat. Een veelvoorkomende zin op het internet is dan ook “treat the cat, not the numbers”. Zolang je kat nog vrolijk is en speelt, voel je dan niet gedwongen tot euthanasie. Je kunt ook altijd een second opinion aanvragen.

Medicijnen en nierdieet

• Nierkatten krijgen het medicijn Fortekor voorgeschreven. Fortekor werd voorheen voorgeschreven als medicijn voor hartpatiënten, maar in 2002 is het middel ook op de markt voor nierkatten. Het zorgt voor een betere doorbloeding van de nieren, waardoor deze beter gaan werken.
• Ook krijgen nierkatten vaak Primperid, dit helpt tegen de misselijkheid, zodat de nierkat zijn eetlust terugkrijgt.
• Er bestaan speciale nierdiëten voor katten met nierproblemen. Vaak wordt Hill’s k/d voorgeschreven. Dit is er in nat- en droogvoer.
• Soms worden er poeders voorgeschreven die ervoor zorgen dat de samenstelling van de elektrolyten weer in balans raakt.
• Soms is de bloeddruk van een nierkat veel te hoog, hier wordt vaak Amlodipine voor gegeven.
• Lactulose wordt vaak gegeven voor een soepele ontlasting. Nierkatten hebben vaak last van constipatie, omdat de ontlasting in de darmen uitdroogt. Lactulose heeft verder geen werking in het lichaam.
• Ook wordt er vaak gebruik gemaakt van Ipakitine poeder. Dit zorgt ervoor dat er minder fosfor in het bloed komt. Fosfor is slecht voor de nieren. Daarnaast neemt het toxische stoffen voor de nieren op uit het maagdarmkanaal.
• Er zijn voor nierkatten die niet willen eten ook eetlustbevorderende medicijnen zoals diazepam en/of periactin. De stof Cyproheptadine (Periactin) wordt bij mensen als anti-histaminicum (anti-allergiemiddel) ingezet. De bijwerking bij de kat is dat de dieren meer gaan eten en daar wordt nu gebruik van gemaakt. Het medicijn kan veilig dagelijks worden gebruikt zonder bijwerkingen. Soms kunnen de katten iets slomer worden, maar dit is niet gevaarlijk.

Een nierkat is vaak misselijk en wil dan niet eten. In dit geval geldt de regel: ‘slecht’ eten, (dat wat hij wel lekker vindt), is beter dan niet eten.

Als je kat niet wil eten kun je er ook voor kiezen om te dwangvoeren. Met een voedingsspuit kun je dan meerdere keren per dag je kat bijvoeden.

Tips

• Soms hebben nierkatten last van maagzuur. Als het etensbakje laag op de grond staat krijgen ze hier last van, omdat ze tijdens het eten met hun kop naar beneden hangen. Zet het bakje dan ergens op, zodat het hoger staat en de kat er gemakkelijk bij kan.
• Zet zoveel mogelijk waterbakjes neer, en zorg dat er altijd schoon water in zit. Denk eventueel aan een drinkfontein voor katten, of een gewoon fonteintje die je bijvoorbeeld bij een tuincentrum kan kopen.
• Maak het eten een beetje warm, zo geurt het meer en dit stimuleert de eetlust.
• Roer met je vinger door het bakje, als de kat ervoor zit, soms zet dit aan tot eten.
• Leg een paar brokjes naast het bakje; omdat katten schone dieren zijn eten ze daarom soms de brokjes naast het bakje op.
• Leg de brokjes op een schoteltje, veel katten houden er niet van als ze uit een diepe etensbak moeten eten.
• Leg een brokje op je hand en kijk of je kat zo wil eten.

Waar moet je op letten

Ontlasting
Let er goed op dat je kat regelmatig poept. Eens per dag is normaal, maar eens per twee dagen kan ook. Constipatie kan zorgen voor misselijkheid, braken en diarree.

Drinken
Hou ook goed in de gaten of je kat voldoende drinkt, als je kat uitdroogt zal hij zich automatisch minder goed voelen. Een vochtinfuus kan hier heel goed tegen helpen. Je kunt ook zelf vocht geven door middel van een spuit, geef dit vanuit de zijkant in zijn bekje en wees voorzichtig, als je teveel geeft kan je kat zich verslikken.

Kalium
Vraag aan je dierenarts of hij kan kijken naar het kaliumgehalte in het bloed. Te weinig kalium kan ervoor zorgen dat je kat misselijk is en weinig spierkracht heeft. Hoewel je kan denken dat het einde nadert, zou het ook goed door een kaliumtekort kunnen komen, en dit is op te lossen met een supplement. In dit geval wordt bijvoorbeeld Tumil-K in poedervorm gegeven.

Gebit
Hou het gebit van je kat in de gaten. Nierproblemen gaan vaak hand in hand met gebitsproblemen zoals ontstekingen of zweertjes. Slijm in de mond van je kat kan hier bijvoorbeeld op duiden.

Bloeddruk
Vraag ook of je dierenarts kan bepalen hoe hoog de bloeddruk is van je kat. Een te hoge bloeddruk komt vaak voor onder oudere nierkatten. Door een te hoge bloeddruk neemt de druk op de oogbollen toe en loopt de kat kans om blind te worden.

Noodgevallen
Sommige dierenartsen hebben een nummer van een vervangende of weekenddierenarts. Zorg ervoor dat je een nummer hebt dat je kunt bellen als het plotseling slecht gaat met je kat.

Hoe moeilijk het ook is, bedenk van tevoren wat jij nog een acceptabel leven vindt voor je kat. Meestal is de verzorging van een nierkat heel intensief, waardoor er het gevaar is dat je deze grens uiteindelijk gaat verschuiven. Overleg ook met je dierenarts wat hij nog acceptabel vindt.

Artikel en foto’s “Linus” door: Wendy Wittenberg
Website: Linus de Flinus – Ervaringen met een nierkat