Schildklieraandoening

Hyperthyroïdie (te snel werkende schildklier) is een ziekte waarbij de kat meer schildklierhormoon dan normaal in zijn bloed heeft. Het is de meest voorkomende hormonale afwijking bij katten ouder dan 10 jaar. Het lijkt een erfelijke ziekte te zijn, die zich pas op latere leeftijd openbaart. Gelukkig is deze ziekte meestal goed te behandelen.

Katten hebben 2 schildklieren, gelegen langs de luchtpijp in de hals. Normaal zijn ze niet te voelen, maar bij oudere katten kan een vergroting van één of beide schildklieren optreden. In 98% van de gevallen is dit goedaardig.

De schildklieren produceren een hormoon, thyroxine, dat invloed heeft op de stofwisseling van de kat. Als de schildklier vergroot is en dus harder werkt, versnelt de stofwisseling. Dat heeft effect op de functie van onder andere het hart, de nieren en de lever. Die moeten harder werken en dat is nadelig voor deze organen. Ook kan de bloeddruk te hoog worden. Een te snel werkende schildklier kan dus veel schade aanrichten aan de diverse organen.

Oorzaken

De meeste gevallen van hyperthyroïdie bij katten worden veroorzaakt door een goedaardige vorm van kanker aan de schildklier. Deze bevindt zich naast de luchtpijp.

Op de afbeelding is de schildklier aan de linkerzijde van normale afmetingen; de schildklier aan de rechterzijde van de luchtpijp is vergroot.

Algemene symptomen

Het schildklierhormoon werkt in op de manier waarop een groot deel van het lichaam functioneert. De symptomen kunnen daarom erg verschillen. Meestal zien we gewichtsverlies en toegenomen eetlust, maar ook:

• vermageren ondanks veel eten
• zeuren om eten/meer eten dan vroeger
• druk en rusteloos gedrag, vooral ’s nachts
• veel miauwen
• soms meer drinken
• soms braken en/of diarree
• liggen op koele plekken

De diagnose

De diagnose is te stellen door een bepaling van de (hoge) thyroxine waarde (T4) in het bloed. Vaak worden ook de lever- en nierwaarden bepaald, dit is van belang voor de verdere behandeling. Als eerste behandeling wordt gestart met schildklierremmende medicijnen om het lichaam weer in balans te brengen zodat de organen kunnen herstellen. Na een aantal weken wordt het bloedonderzoek herhaald om te kijken of de nier- en schildklierwaarden normaal zijn. Het komt voor dat de schildklierwaarde weer normaal is maar de nierwaarde toch verhoogd blijkt te zijn. Een te snel werkende schildklier kan namelijk een slechte nierfunctie maskeren.

Behandeling

Na het stabiliseren zijn er meerdere behandelmogelijkheden:

• Medicijnen
  De bovengenoemde medicijnen kunnen bij goed resultaat levenslang gegeven worden. Nadelen zijn dat deze medicatie op lange termijn schade kan geven aan de lever en soms braken of diarree als bijwerking geven. Daarnaast laat niet iedere kat zich eenvoudig tabletten ingeven.
• Operatie
  De vergrote schildklier wordt verwijderd. Toch zal in ongeveer 70% van de gevallen de overgebleven schildklier na enkele maanden tot jaren dezelfde problemen gaan geven. Twee schildklieren tegelijk verwijderen wordt afgeraden in verband met risico op ernstige hormoonstoringen. Voorwaarde voor een operatie is dat de kat in goede conditie is en dat de lever, nieren en het hart in orde zijn om de narcose aan te kunnen. Soms hebben katten zogenaamd ‘ectopisch’ schildklierweefsel. Dit zijn stukjes schildklierweefsel die op een abnormale plaats in het lichaam liggen, bijvoorbeeld in de borstholte. Dit weefsel is op te sporen met een schildklierscan. Dit kan meestal niet geopereerd worden.
• Radioactief jood
  Dit wordt ingespoten bij de kat en geeft een definitieve oplossing van het probleem. Deze behandeling kan op enkele plaatsen in Nederland en België gedaan worden. Omdat de radioactieve stof wordt uitgescheiden via de urine en de ontlasting, moet de kat na deze behandeling een aantal dagen worden opgenomen. Als er kleine kinderen of zwangere vrouwen in huis zijn is het advies om de kat 14 dagen langer in opname te houden. Na deze behandeling zijn medicijnen of een operatie niet meer nodig.

De vooruitzichten van een patiënt met hyperthyreoïdie zijn over het algemeen goed. Als de aandoening onder controle of opgelost is en de functies van de overige organen in orde zijn, heeft de kat een goede levensverwachting.