Reuk en smaak bij katten

De reuk en smaak van de kat is niet alleen belangrijk voor voedsel maar ook voor de jacht, het seksuele gedrag, het markeren van het territorium, maar ook speelt het zelfs een rol bij de zindelijkheid.

De neusholte

De smaakpapillen op de tong stellen de kat in staat stoffen te herkennen die oplossen in water of in het speeksel tijdens het likken aan en het eten van voedsel. Reuk en smaak zijn zeer nauw met elkaar verbonden, doordat de neusholte n direct in de bek uitmondt.

Weliswaar is het grootste deel van het orgaan dat geuren herkent niet zichtbaar, want men ziet alleen de neusgaten. Niettemin bevindt zich daarachter een doolhof van beenderen en holten en bij iedere ademhaling stroomt de lucht hierlangs. Daarbij deze wordt verwarmd en bevochtigd. Een deel van de lucht stroomt langs een speciaal gedeelte, dat reukepitheel wordt genoemd. Bij de kat beslaat het reukepitheel een relatief groot oppervlak van 20 – 40 cm², en dat is bijna tweemaal zo groot dan bij een konijn of een mens. Hieruit blijkt wel hoe belangrijk geuren zijn voor de kat.

Geur is belangrijk

De kat heeft tweemaal zoveel geurreceptoren in zijn neus als de mens. Hij ruikt om informatie te krijgen over voedsel, de aanwezigheid van andere katten en dreigend gevaar. Ondanks dat reuk en smaak bij de kat onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden, voelt de kat zich eerder aangetrokken tot voedsel door de geur dan door de smaak. En een kat zal nooit iets proeven zonder er eerst aan geroken te hebben.

Vet is aantrekkelijk

Vooral de geur van vet in vlees trekt de kat zeer aan. Katten in de natuur eten met name veel muizen en het vetgehalte van de muis bestaat uit ongeveer 40 procent vet. Het alternatief voor een vers gevangen prooi, is het voeren van een versvoer, dat vergelijkbaar is met de samenstelling van een prooi.

Flemen

Heel soms betrap je je kat op het hebben van een vreemde blik. De kat rekt de hals, opent de bek en krult de bovenlip op in een grijns. In werkelijkheid is het dier bezig in de lucht zwevende moleculen op te snuiven of een bepaalde geur op de tong te ‘proeven’ en door de smaakpapillen te laten verwerken. De tong wordt daarna naar achteren bewogen en wordt tegen de opening van het orgaan van Jacobson gedrukt.

Dit orgaan stuurt chemische informatie naar de hypothalamus in de hersenen, die daarmee op zijn beurt de reactie van de kat bepaalt. Vooral ongecastreerde katers zijn kampioenen in het flemen, bijvoorbeeld wanneer ze een krolse poes op het spoor zijn.

Orgaan van Jacobson

De herinnering aan geuren worden opgeslagen in de hersenen. De lucht wordt door het orgaan van Jacobson waargenomen, die zich in een speciale holte in het gehemelte bevindt. Deze holte is gevuld met cellen die de geuren opvangen en vervolgens overbrengen naar de hersenen om daar de herinnering vast te leggen.

Wat proeft een kat?

De smaakpapillen zijn zeer gevoelig en kunnen onderscheid maken tussen zout, bitter en zuur. Daarentegen beschikt de kat niet over smaakpapillen voor zoet. En om het nog ingewikkelder te maken zijn katten bijzonder gevoelig voor de smaak van water.
Deze ontwikkelde ‘water-smaak’ houdt waarschijnlijk verband met de ongevoeligheid voor zoete substanties. Uit onderzoek is gebleken dat voedsel met een hoog gehalte aan stikstof en zwavel, bestanddelen van de aminozuren die in vlees voorkomen, de smaakpapillen stimuleren.

Schuimbekken

Een vieze smaak veroorzaakt veel (schuimend) speeksel om de smaak zo snel mogelijk kwijt te raken. In het bijzonder medicijnen kunnen dezelfde reactie bij de kat teweegbrengen, omdat deze vaak sterk van smaak en bitter zijn.